Historia do Club

O Club de Prensa de Ferrol é unha entidade cultural sen ánimo de lucro fundada en 1987.

Entidade constituída o 5 de marzo de 1987, os seus estatutos foron aprobados o 1 de abril dese mesmo ano. Recoñecida polo Concello de Ferrol o 7 de xullo como entidade cultural sen ánimo de lucro, a Xunta de Galicia inscribe ao Club no Censo de Asociacións e Entidades Culturais de Galicia, o 14 de xaneiro de 1988.

O 19 de maio de 1987 celébrase a asemblea constituínte, para designar a directiva do Club. Celebrouse no salón de actos do Ateneo Ferrolán, con asistencia de 33 socios, votando pola única candidatura, encabezada por Germán Castro.

A primeira xunta directiva reúnese o 25 de maio de 1987, formada por Germán Castro, presidente, Rosa Cal, Carlos Agulló, Rodrigo Ramos Ardá, Beatriz Picos, Xulia Díaz Sixto, José Manuel Orriols e Bernardo Castelo.

Esta primeira reunión serve para formar as primeiras comisións para o desenvolvemento das actividades do Club:

• Deportes e actividades festivas formada por Carlos Agulló, José M. Orriols e Beatriz Picos.
• Investigación e fondos documentais formada por Rosa Cal, Germán Castro, Xulia Díaz e María Jesús Durán.
• Imaxe audiovisual, formada por Rodrigo Ramos Ardá, Bernardo Castelo e Carlos Agulló.
• Debates, conferencias e exposicións, formada por Xulia Díaz, Bernardo Castelo e Beatriz Picos.

Do 5 ao 9 de outubro de 1987 teñen lugar as primeiras conferencias organizadas polo Club de Prensa de Ferrol, celebradas no salón de actos de Caixa Galicia, en Ferrol. Entre os conferenciantes, Gonzalo Torrente Ballester, Fernando Ónega, Manuel Martín Ferrand, José Luis Balbín, entre outros; mesas redondas a cargo de xornalistas galegos como Xosé Luis Blanco Campaña, Gustavo Luca de Tena, Carlos Agulló, Olga Cristina Viaño e Xosé Antón Gaciño.

O primeiro local social del Club, cedido por el Conello de Ferrol estaba situado no antigo Banco de España, hoxe biblioteca municipal.

En outubro de 1987 preséntase a 1ª Revista Oral, charlas con personalidades do mundo das artes, sociedade, política, cultura, deporte, etc., tiña carácter mensual. Celebráronse cinco sesións, até marzo de 1988. Nesta primeira Revista Oral, participaron como entrevistados o escritor e político Ramón Piñeiro, o deseñador Xulio Novóa, a xornalista Tareixa Navaza, e o político Juan Fernández. O intermedio musical correu a cargo de María Manuela e Miguel Varela, "Tranquilo".

A 2ª Revista Oral celebrouse o 26 de decembro de 1987, na Capela do Hospital de Caridade, contando coas intervencións da presentadora Paloma Lago, o músico Antón Reixa e o actor Fernando Veloso, con actuacións musicais de "Los Limones del Caribe".

A 3ª Revista Oral celebrouse o 26 de febreiro de 1988, na Capela do Hospital de Caridade, contando coas intervencións do deseñador gráfico Alberte Permuy, os profesores universitario Carlos Quiroga e Juan José Moralejo, con actuacións musicais do grupo "Música Doméstica".

A 4ª Revista Oral celebrouse o 23 de marzo de 1988, na Capela do Hospital de Caridade, contando coas intervencións da investigadora Margarita Sánchez, o sociólogo Miguel Cancio, o bispo Monseñor Gea Escolano, con actuacións musicais do Grupo de Metais Santa Cecilia.

A 5ª Revista Oral celebrouse o 28 de abril de 1988, na Capela do Hospital de Caridade, contando coas intervencións do xornalista Carlos Luís Rodríguez e o político Santiago Carrillo, con actuacións musicais de Xoán Rubia e Miguel Varela.

En 1997 o Club de Prensa de Ferrol retoma a Revista Oral, cun novo ciclo.

A 1ª Revista Oral do Segundo Ciclo celebrouse o 11 de marzo de 1997, na Capela do Hospital de Caridade, contando coas intervencións do político Xosé Luís Barreiro Rivas, o xornalista Andrés Aberasturi, con actuacións musicais do grupo ferrolán Julie Guravich Quartet.

A 2ª Revista Oral do Segundo Ciclo celebrouse o 15 de abril de 1997, na Capela do Hospital de Caridade, contando coas intervencións da modelo Paula Vázquez, o dirixente deportivo Augusto César Lendoiro, con actuacións musicais de Xoán Rubia.

A 3ª Revista Oral do Segundo Ciclo celebrouse o 13 de maio de 1997, na Capela do Hospital de Caridade, contando coas intervencións do político Mario Onaindía, o músico Antón Reixa, con actuacións musicais do grupo eumé Sotto Voce.

A 4ª Revista Oral do Segundo Ciclo celebrouse o 17 de xuño de 1997, na Capela do Hospital de Caridade, contando coas intervencións do profesor de Dereito Administrativo, Pablo González Mariñas, o Reitor da Universidade da Coruña, José Luís Meilán Gil, con actuacións musicais de María Manuela.

En 1988 as salas do Ateneo Ferrolán serven de escenario para a presentación en Ferrol da mostra Fotopress, que promove a Fundación Caixa de Pensións de Cataluña.

A Xunta Directiva do Club de Prensa de Ferrol decide convocar o certame Galicia en Foco, certame que cubriría un baleiro no espazo do xornalismo galego.

A primeira edición celebrouse en 1989, sendo comisario da mostra Bernardo Castelo. O catálogo reproduce fotografías de Manuel Ferrol, (Cabo Vilán, 1923-Coruña, 2003), e de sete fotógrafos participantes: Santiago Alvite, Xosé Mauriz, Carlos Miragaya, Moncho Sabín, Rodrigo Ramos Ardá, Xosé Luis Abalo y Ramón Loureiro.

Desde entón é cita anual (excepto en 1992, 2012 e 2013), como mostra do traballo dos fotoxornalistas galegos. Habitualmente celébranse exposicións itinerantes nas principais poboacións galegas, coas imaxes seleccionadas en cada edición. Até 2015 contabilizouse a participación de case 250 profesionais.

Como patrocinadores na cita anual de Galicia en Foco, o Club de Prensa contou coa inestimable axuda da Xunta de Galicia, a Diputación da Coruña e o Concello de Ferrol.

A revista Ferrol Análisis: A revista ve a luz co seu primeiro número en setembro de 1990, con artigos centrados en Ferrol. Pon a súa firma a estes artigos Guillermo Llorca, Bernardo Maiz, José Graña, Robustiano Fernández, Fernando Márquez, Siro López, Manuel París, Germán Castro, Sol Elvira, Mario Couceiro, Bernardo Castelo, Jesús Porta Dovalo, Ana Agras, Fernando Álvarez, Luis Mera, José Ponte, Roberto Casteleiro, Manolo Nadales e F. J. Casqueiro.

O formato da revista estivo inspirado nun catálogo de Robert Capa que chegou ás mans do presidente do Club, entón Germán Castro.

As primeiras edicións, de caracter semestral, foron maquetadas por Aga Produccións, até 1999 en que se fai cargo deste traballo Pluma Estudo, e dende 2004 Proxectos Gráficos Aldine.

O primeiro Consello de Redacción estaba formado por Guillermo Llorca Freire, Xosé A. Ponte Far, Mario Couceiro Bescos, Augusto Pérez Alberti, Luís Mera Naveiras, Jaime Quintanilla Ulla, Sol Elvira Rendueles, Manuel Nadales Castro, Javier Casqueiro Barreiro, Xulia Díaz Sixto e Bernardo Castelo Álvarez.

Germán Castro é o responsable da revista ata 1999, até 1999, ano en que Germán pasa á dirección do Diario de Ferrol. Xulia Díaz Sixto, colle a substitución na dirección de Ferrol Análise, e sucesivamente diríxena María Ares Sanmartín, Xosé A. Ponte Far, Siro López Lorenzo e actualmente Esperanza Piñeiro de San Miguel.

Os Cadernos Ferrol Análises: é unha publicación monográfica do Club de Prensa de Ferrol que ofrece unha visión sobre o noso mundo ferrolán e os seus arredores humans e xeográficos. Naceu en 1993 cun estudo de José Luís Aulet sobre a universal Fonte Wallace. O seu reducido formato acompañaba á revista Ferrol Análise número 4.

Ao longo dos anos experimentou un inusitado interese e crecemento. Construíronse unha serie de novos números co material da historia ferrolá, realizados, non como unha evocación épico-histórica, senón como un exercicio de intersección no que tantas veces coinciden "sentidos opostos" o destino das persoas e a historia.

Cadernos Ferrol Análises, son xa unha plataforma, un valor puro, co que adquire o Club de Prensa unha categoría singular, a través das publicacións realizadas ao longo dos anos con traballos monográficos sobre personaxes (Concepción Arenal), empresas (Bazán e Astano) ou a Guerra Civil en Ferrol, xunto a recompilacións documentais de fotografías de Ferrol.

En 1997 o Club de Prensa de Ferrol e o Concello de Pontedeume, presididos por Germán Castro e por Belarmino Freire, respectivamente, organizan unha homenaxe ao filósofo, escritor e xornalista Carlos Gurméndez, colaborador habitual da revista Ferrol Análise.

Carlos Gurméndez, (Montevideo, 1916-Madrid, 1997), obtén a nacionalidade española nos últimos tempos do franquismo; reside tempadas en Centroña, parroquia do Concello de Pontedeume, lugar onde escribe algúns dos seus libros máis importantes. O Concello de Pontedeume nomea a Carlos Gurméndez fillo adoptivo de Pontedeume, a título póstumo en xullo de 1997.

O número 11 da revista Ferrol Análisis, presentada en Pontedeume o 31 de xullo de 1997, acompáñase dunha separata dedicada a Carlos Gurméndez, titulada "Carlos Gruméndez: o filósofo dos sentimentos e dás paixóns", con artigos de Xosé Luis Axeitos, Javier Muguerza, Ramiro Fonte, Antón Baamonde, Luis Mera, Nona Inés Vilariño, Juan Antonio Díaz, José Ramón Ariño, Romano García, e Álvaro Espilla Dopico.

O Club de Prensa organiza a exposición "Vida, paixón e ensoños", en homenaxe a Carlos Gurméndez, exposición fotobiográfica, reprodución e selección de fotografías de Chus Martínez, e a exposición colectiva "A paixón entre imaxes", homenaxe dos artistas plásticos, mostras que se celebran na Casa de Cultura de Pontedeume do 19 ao 31 de xullo e no Ateneo Ferrolán, do 10 ao 27 de novembro de 1997, coa participación dos pintores Xan Braxe Rey, Alfonso Costa, Carmen Chacón, Alberto Leonardo Urcaray, Loureiro, Manuel Rodríguez Moldes, Rafael Romero, Rafael Úbeda y Sergio Vázquez, los dibujantes Xaquín Marín, Siro y Juan J. Veiga así como os escultores Javier Meléndez e Manuel Patinha.

Pechando os actos de 1997 en homenaxe a Carlos Gurméndez, celébrase o 27 de setembro na Sala de Mostras Temporais do Museo Carlos Maside, o "Concerto dás paixóns", interpretado polo Grupo de Metais Santa Cecilia de Ferrol.

En 1998 celébrase o 1º Curso de Verán de Pensamento Español Contemporáneo, baixo o título de "Carlos Gurméndez, Filósofo e Xornalista".

Os actos desta primeira edición teñen lugar no Convento de San Agostiño de Pontedeume do 29 ao 31 de xullo de 1998, baixo o patrocinio do Concello de Pontedeume e o Club de Prensa de Ferrol. Asisten máis de 70 alumnos.

Os Cursos de Pensamento Carlos Gurméndez celebráronse en Pontedeume até o ano 2011 (excepto o 2005). En 2012 pasan a celebrarse no Campus Universitario de Ferrol, no Salón do Vicerreitorado, en Esteiro.

(máis información nas páxinas dedicadas ao Curso Gurméndez)

O Premio José Couso á Liberdade de Prensa

Arrinca no 2005, dous anos despois do asasinato do cámara de televisión ferrolán José Couso, nun ataque de tanques estadounidenses que tiña como obxectivo o Hotel Palestina onde se aloxaban reporteiros dos medios de comunicación que daban seguimento ás operacións militares. Desde entón a cerimonia oficial de entrega segue celebrándose anualmente nos primeiros días do mes de maio, en coincidencia co Día Mundial da Liberdade de Prensa. O programa que se repite en cada edición consiste nunha recepción oficial ao premiado no Concello de Ferrol, ofrenda floral diante do monumento "As ceibes" (deseñado e realizado polo artista luso español Manuel Patinha) e acto solemne de entrega do premio no teatro Jofre.

Premio Galicia de Comunicación

En 2006 a Xunta de Galicia outorga ao Club de Prensa de Ferrol o Premio Galicia de Comunicación á mellor empresa ou entidade distinguida por un singular esforzo no campo da comunicación.

O xurado encargado de conceder o premio á mellor iniciativa no campo da comunicación en medios informativos e á mellor empresa ou institución que destacase por un singular esforzo no campo da comunicación estivo composto por Xosé López García, vicepresidente do Consello da Cultura Galega, quen actuou como presidente.

Os vogais foron: Juan Ramón Díaz García, director xeral do Grupo La Capital, quen delegou en Germán Castro Tomé, director do Diario de Ferrol; José Manuel Rey Nóvoa, director do Correo Gallego; Luis Rodríguez García, director do Progreso; Alfonso Sánchez Izquierdo, director da Rexión; Juan Carlos de la Silva Besada, director de Faro de Vigo; e Xosé Luis Vilela Conde, director de La Voz de Galicia.

Organización de congresos

CONGRESO JOSÉ CANALEJAS E A SÚA ÉPOCA

Organizado pola Consellería de Cultura da Xunta de Galicia e o Club de Prensa de Ferrol, contou coa colaboración do Concello de Ferrol. Celebrouse os días 5 ao 9 de abril de 2005, no Salón do Vicerreitorado do Campus Universitario de Ferrol, baixo a presidencia de Manuel Fraga, Presidente da Xunta de Galicia.

O congreso mostrou, mediante conferencias e comunicacións dos congresistas, a significativa vida do político ferrolán, analizándose tamén a súa calidade de escritor e xornalista.

Entre os relatores Ramón Villares Paz, Xosé Ramón Barreiro Fernández, José Mª Dobarro Paz, Alfredo Vigo Trasancos, María José Rodríguez Galdo, Esperanza Piñeiro de San Miguel, Eva Ocampo Vigo, Jaime Rodríguez Arana, Rosa Cal e Cristina Barrero.

Ao congreso José Canalejas e a súa Epoca, asistiron máis de 150 persoas.

PABLO IGLESIAS NO SEU TEMPO. CEN ANOS DE SOCIALISMO PARLAMENTARIO

Este encontro foi concibido como un foro de reflexión e debate sobre a figura de Pablo Iglesias, no que participaron historiadores prestixiosos de España e estranxeiros. A traxectoria biográfica de Iglesias foi a referencia xeral para configurar as diferentes propostas.

Os obxectivos que se perseguen nas distintas seccións do programa son, por unha banda, presentar as realidades e situacións vividas nos primeiros anos de vida e mocidade de Iglesias, e sobre todo valorar a dimensión da súa figura como líder dun partido e sindicato, que nacen e vanse consolidando dentro do sistema político da Restauración e constitúen organizacións fundamentais na sociedade actual.

Exposicións

Ademais das exposicións periódicas, o Club de Prensa organiza exposicións en momentos puntuais.

En 2007 organiza móstraa "Pintores, Músicos e Poetas", no Centro Cultural Torrente Ballester de Ferrol, para celebrar o 20 aniversario de vida do Club. Inaugurada pola Concelleira de Cultura de Ferrol, Yolanda Díaz, acompañada do Presidente do Club de Prensa, Xan Morales e o pintor Rafael Úbeda Piñeiro, artista cunha gran relación co Club.

Na exposición participan: os pintores Alfonso Costa, (Noia, 1943), Rafael Úbeda, (Pontevedra 1932), Miguel Fernández, (Vigo, 1940), Manuel Sierra, (Villablino, 1951), María Antonieta Castro, (Coruña, 1944), Ana Cambeiro (Ézaro, 1961), Manuel Patinha, (Povoa de Santa Iria, 1949) pintor e escultor, Juan J. Veiga (Narón, 1940), pintor e ilustrador, os músicos: Begoña Álvarez, Rudesindo Soutelo, Juan Durán, Luis Mª Fernández, Miguel Brotóns, José Arriola, Bernardo Freire, e os poetas: Manuel Vázquez Méndez, Rosa Méndez Fonte, Julio Pérez de Gamarra, Ramiro Fonte, Hermenegildo Franco, César Michelena, Magalí Urcaray, Xavier A. Olariaga, Eduardo Santalla Vázquez, Inma Marcos, Gladys Marcial Castillo, Eva Veiga, Fernando Álvarez e Adolfo Martí.

1878-1938. O CORREO GALEGO

O Club de Prensa organiza unha exposición dos 60 anos de historia do xornal El Correo Gallego, fundado en Ferrol. A sala de exposicións da Autoridade Portuaria de Ferrol-San Cibrao acolle a mostra, realizada en colaboración co Correo Gallego, inaugurada o 1 de agosto, 130 anos despois da saída á rúa do primeiro exemplar do xornal, sendo director Victorino Novo García.

A mostra recolle os feitos máis relevantes ocorridos nos primeiros anos de vida do xornal na súa etapa ferrolá: a chegada do tren á cidade de Ferrol, as visitas reais, as importantes botaduras nos estaleiros ou os feitos sociais máis importantes.

Completan a mostra imaxes dos sucesivos directores: Victorino Novo, Antonio Rovillard, Ceferino Doce, Manuel Comellas, Abelardo Fernández, José Lapique, Alfonso de Cal e Fernández, Eladio Fernández, Roberto Blanco, Ramón Villar, Jaime Quintanilla, Fernando Pérez Barreiro, Ubaldo Barcón e o seu irmán Rafael Barcón, tras o cal o xornal pasa a editarse en Santiago de Compostela.

RAMÓN PIÑEIRO NA LEMBRANZA

Con motivo do Día dás Letras Galegas de 2009, dedicado á figura de Ramón Piñeiro, Siro López realiza unha serie de debuxos e caricaturas do intelectual galego, que serven de base para a exposición que se celebra na Sala de Exposicións da Autoridade Portuaria de Ferrol. Un total de 34 debuxos serven para ilustrar a exposición dedicada a Ramón Piñeiro. A mostra será itinerante por varias poboacións galegas.

A Xunta de Galicia edita un libro sobre Ramón Piñeiro, con ilustracións de Siro.

MESA REDONDA EN SARGADELOS

O 11 de marzo de 2008, o Club de Prensa de Ferrol organiza a mesa redonda "Unha aproximación á historia dá radio", presentada por Xan Morales, Presidente do Club de Prensa, contou coas intervencións de Alfonso López (Cadena Dial Rías Altas), Henrique Sanfiz (Radiofusión), José Ramón Varela (Radio Galega) e Benito Vázquez (Red de emisoras do Movemento REM).

Conferencias

Ademais das actividades de edición, divulgación, exposicións, etc., o Club de Prensa de Ferrol organizou numerosas conferencias e mesas redondas.

• 28/10/2002 "O mito de María Casares", conferencia impartida por Manuel Aznar Soler, catedrático de Literatura Española na Universidade autónoma de Barcelona, ao redor da figura da actriz María Casares.
• 04/06/2008 "Idealistas baixo as balas. Correspondentes extranxeiros na guerra de España", impartida por Paul Preston, sobre a guerra civil española.
• 23/11/2010 "Pepito Arriola", sobre o músico e compositor ferrolán, impartida por Ramón Villares e Maximino Zumalave.
• 10/02/2011 "Rafael Úbeda. As suas raíces sonoras", charla e presentación do libro dedicado á figura do pintor pontevedrés Rafael Úbeda Piñeiro.
• 03/05/2011 "O fin dunha época", impartida por Iñaki Gabilondo, sobre a profesión xornalística. Auditorio Fundación Caixa Galicia.
• 05/04/2013 "Invitación á utopía. Estudo histórico para tempos de crises", impartida polo teólogo Juan José Tamayo.
• 23/07/2015 "Qué é unha caricatura?", impartida polo presidente do Club de Prensa de Ferrol, Siro López, con demostración práctica da realización dunha caricatura.
• 16/09/2015 "A vida efémera dá prensa ferrolá: a história repítese", impartida por Germán Castro, Galería Sargadelos de Ferrol.
• 17/09/2015 "O caricaturista José Cao Luaces", impartida polo presidente do Club de Prensa de Ferrol, Siro López.
• 06/12/2015 "Caaveiro e as Fragas do Eume a través da mirada de dous ferroláns: Jenaro Pérez Villaamil e Francisco Solinis", impartida por José M. Yáñez Rodríguez.